Cải củ là cây trồng rất phổ biến để lấy lá luộc ăn, lá già muối dưa; củ cải có thể chế biến nhiều món ăn như luộc, kho với thịt, cá, xào, nấu canh hoặc làm gỏi, muối dưa… Hạt già của cây cải củ (la bặc tử) là vị thuốc hay trị nhiều bệnh.
Hạt cải củ chứa chứa dầu béo, tinh dầu, β, γ – sitosterol và một số chất kháng khuẩn có sulfua… Theo Đông y, la bặc tử vị cay ngọt, tính bình, vào kinh tỳ, vị và phế. Tác dụng tiêu thực, trừ trướng (giáng khí), trừ đờm. Chữa các chứng thực tích, khí trệ ở trung tiêu, đàm suyễn khái thấu (ho suyễn có đàm). Liều dùng: 6-12g.
Một số bài thuốc có hạt cải củ
Giúp tiêu hóa: dùng cho các chứng tiêu hóa kém, ăn uống bị đầy, hơi không lưu thông, tức ngực, trướng bụng.
Bài 1: hạt cải củ sao 12g, chỉ xác 8g, thần khúc sao xém 16g. Sắc uống. Chữa tiêu hóa kém, hôi miệng, bụng trướng, đại tiện táo.
Bài 2: hạt cải củ 12g, tỏi 1 củ. Hạt cải củ nghiền thành bột, tỏi giã nát ép lấy nước. Uống bột thuốc và nước tỏi với nước đun sôi còn nóng. Chữa lỵ đau mót đại tiện. Có thể kết hợp hạt cải củ với tiểu hồi hương, đại hoàng để chữa bí đại tiện đơn thuần.
Đưa hơi xuống, cắt cơn hen suyễn
Bài 1: hạt cải củ sao 12g, hạt tía tô 12g. Sắc uống. Chữa viêm phế quản mạn tính ở người cao tuổi.
Bài 2 – Tam tử dưỡng thân thang: hạt cải củ sao, hạt tía tô sao, bạch giới tử sao, mỗi vị 12g. Tất cả tán bột thô, cho vào túi vải, sắc với 400ml lấy 200ml, chia uống 3 lần trong ngày. Chữa viêm phế quản mạn tính, hen suyễn.
Bài 3: hạt cải củ sao 12g, hạnh nhân 12g, cam thảo sống 8g. Sắc uống. Chữa viêm phế quản mạn tính, ho nhiều đờm.
Bài 4: hạt củ cải sao, hạt bồ kết đốt tồn tính, liều lượng bằng nhau. Tán bột mịn, luyện với mật ong làm viên. Mỗi lần uống 4g, ngày uống 2-3 lần. Trị đờm suyễn, ngực căng thở gấp.
Thực đơn có hạt cải củ: hạt củ cải tươi nghiền nát, mỗi lần uống 6g cùng với nước hồ hoặc nước cơm. Ngày 3 lần. Dùng tốt cho người ban sởi mọc chậm không đều, hoặc sau khi ban sởi mọc có viêm khí phế quản ho nhiều đờm.
Chú ý: hạt cải củ hao tổn khí nên người sức yếu không bị đầy tích, đờm trệ đọng không uống.
Nguồn: TS. Nguyễn Đức Quang – Sức Khỏe và Đời Sống
