Theo thống kê, Việt Nam hiện có khoảng 8 triệu người khuyết tật từ 2 tuổi trở lên. Hơn 87% trong số đó sống ở nông thôn và thường thuộc diện nghèo hoặc cận nghèo, tỷ lệ cao gấp ba lần so với mức trung bình cả nước.
Trình độ học vấn của người khuyết tật còn hạn chế: hơn 41% không biết chữ, chỉ gần 20% có trình độ từ THCS trở lên. Về chuyên môn, hơn 93% người khuyết tật từ 16 tuổi trở lên không có chứng chỉ nghề; chỉ 6,5% có bằng nghề trở lên.
Dù 61% người khuyết tật còn trong độ tuổi lao động, nhưng chỉ khoảng 31,7% có việc làm, so với 83,8% ở nhóm người không khuyết tật.

Hệ thống pháp luật và chính sách hỗ trợ người khuyết tật
Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách quan trọng:
-
Luật Người khuyết tật 2010 và các nghị định hướng dẫn.
-
Công ước quốc tế về quyền của người khuyết tật (CRPD) đã được phê chuẩn.
-
Bộ luật Lao động sửa đổi 2019 dành 3 điều quy định riêng cho lao động là người khuyết tật.
-
Chỉ thị 39 của Ban Bí thư tăng cường sự lãnh đạo đối với công tác người khuyết tật.
Đặc biệt, ngày 5/8/2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 1190/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình trợ giúp người khuyết tật giai đoạn 2021–2030.
Chính sách hỗ trợ người khuyết tật việc làm và đào tạo nghề
Để tạo việc làm cho người khuyết tật, Nhà nước và các tổ chức đưa ra nhiều hỗ trợ:
-
Vay vốn ưu đãi để phát triển sản xuất kinh doanh.
-
Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho cơ sở sử dụng nhiều lao động là người khuyết tật.
-
Ưu tiên thuê mặt bằng làm cơ sở sản xuất.
-
Tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí.
-
Đào tạo nghề: mục tiêu đến 2030 có 300.000 người khuyết tật được hỗ trợ đào tạo nghề, tạo việc làm.
Tuy nhiên, thực tế vẫn còn khó khăn: nhiều người khuyết tật chưa được học nghề, thiếu kỹ năng; doanh nghiệp ngại tuyển dụng vì phải cải tạo điều kiện làm việc, hỗ trợ đi lại, bố trí chỗ ăn ở.

Chính sách an sinh xã hội cho người khuyết tật
Ngoài việc làm, người khuyết tật còn được hưởng nhiều chính sách an sinh:
-
Trợ cấp hàng tháng:
-
Người khuyết tật đặc biệt nặng: từ 1 triệu đồng/tháng; nếu là trẻ em hoặc người cao tuổi khuyết tật đặc biệt nặng: 1,25 triệu đồng/tháng, kèm hỗ trợ chăm sóc tối thiểu 500.000đ/tháng.
-
Người khuyết tật nặng: từ 750.000 đồng/tháng; nếu là trẻ em hoặc người cao tuổi khuyết tật nặng: 1 triệu đồng/tháng.
-
-
BHYT miễn phí: người khuyết tật nặng và đặc biệt nặng được cấp thẻ BHYT, hưởng 100% chi phí khám chữa bệnh theo quy định.
-
Giáo dục: miễn, giảm học phí; miễn một số môn học tùy dạng tật; hỗ trợ học hòa nhập.
-
Giao thông và dịch vụ: miễn giảm giá vé khi đi xe buýt, tàu hỏa, máy bay; ưu tiên phục vụ.
Nhiệm vụ trọng tâm giai đoạn tới
Theo bà Đinh Thị Thụy – Cục Bảo trợ xã hội, Bộ LĐTBXH, thời gian tới sẽ tập trung:
-
Tuyên truyền và giám sát chính sách hỗ trợ cơ sở sản xuất kinh doanh của người khuyết tật.
-
Yêu cầu các địa phương khi tổ chức sàn giao dịch việc làm phải có cơ chế dành cho người khuyết tật.
-
Phối hợp ngân hàng chính sách xã hội hướng dẫn thủ tục vay vốn ưu đãi.
-
Mở rộng mô hình dạy nghề và sinh kế đa dạng cho người khuyết tật.
Liên kết nội bộ và bên ngoài
-
Tham khảo Quyết định 1190/QĐ-TTg về chương trình trợ giúp người khuyết tật (DoFollow).
-
Đọc thêm nghiên cứu của ILO về việc làm cho người khuyết tật (DoFollow).